O inteligentnych miastach – wywiad z Davidem Witkowskim

Razem z OPPO prowadziliśmy proces, w którym badaliśmy społeczny aspekt wprowadzenia/ wdrażania technologii #5G. Rozmawialiśmy z konsumentami oraz ekspertami. Wśród nich znalazł się David Witkowski – autor, doradca i strateg działający na styku samorządu i branży telekomunikacyjnej. Poniżej wywiad przeprowadzony przez Zuzę Bonecką – badaczkę z infuture.institute.

Czym jest 5G?

5G nie reprezentuje radykalnej zmiany w kontekście technologii bezprzewodowych. Jest raczej ewolucją już istniejącej technologii. Wielu ludzi, jak sądzę, myśli o 5G jako o czymś zupełnie nowym. Jednak dzięki 5G pojawią się nowe funkcjonalności, uda się także wyeliminować problemy, które istnieją w technologii 4G i które coraz bardziej ujawniają się w obecnym modelu użytkowania.

Czy technologia 5G ma działać jako swego rodzaju przekaźnik umożliwiający wykonanie pewnych czynności?

Można tak o niej myśleć. Umożliwia ona rzeczy, na które 4G nie pozwala albo pozwala, ale w ograniczonym stopniu.

Jak po wdrożeniu technologii 5G na szeroką skalę wpłynie ona na codzienne życie i na samego konsumenta w kontekście społecznym?

Oczywiście pierwszą rzeczą, którą musimy wziąć pod uwagę, myśląc o technologii komórkowej, są nasze smartfony. Używanie aplikacji, korzystanie z usług w chmurze czy mapowanie – to nasze telefony potrafią już dziś. Prawdziwa zmiana zajdzie dopiero w wypadku wdrożenia 5G. Po raz pierwszy mamy do czynienia z generacją sieci komórkowej, w której mniej ważne są smartfon i inne urządzenia mobilne. Pierwsza generacja (tzw. 1G) dotyczyła połączeń głosowych, 2G – przesyłu głosu i danych, 3G – mobilnej sieci internetowej i mobilnej poczty elektronicznej. 4G zaś to szerokopasmowe, inteligentne aplikacje, a także ewolucja smartfonów. 5G wpływa na funkcjonalność smartfonów, jednak to nie wszystko.

5G w rzeczywistości wpływa na wiele rzeczy, niezwiązanych ze smartfonami, i myślę, że to jest coś, czego nie rozumieją konsumenci. Większość ludzi nie myśli o sieci komórkowej w kontekście internetu rzeczy (IoT) ani czujników, ponieważ tradycyjnie podłączaliśmy te urządzenia za pomocą Wi-Fi, Zigbee, Z-Wave etc.

Z drugiej strony 5G umożliwi również stały dostęp szerokopasmowy o prędkościach, które mogą konkurować ze światłowodami. Ludzie najczęściej uzyskują dostęp szerokopasmowy w domu poprzez skrętkę miedzianą, kabel koncentryczny albo światłowód. 5G daje konsumentom kolejną szansę dostępu do internetu w domu, co może prowadzić do niższych cen i lepszych usług, umożliwiając konkurencyjne stawki. Dzięki 5G możliwe będzie też wdrożenie nowych aplikacji i innowacji na nowych rynkach. Pod wieloma względami historia 5G nie została jeszcze napisana. Można tę technologię traktować jako coś, co przyspieszy rozwój innowacji. Być może takich, o których jeszcze nie pomyśleliśmy. Możemy sobie wyobrazić niektóre zastosowania 5G, ale myślę, że to rynek powie nam, czy zastosowania te okażą się opłacalne, czy nie.

Jak przebiega wdrożenie 5G?

Wdrażanie 5G odbywa się na dwa różne sposoby, ponieważ architektura 5G pozwala na dwa różne modele wdrożenia. Pierwszy z nich jest autonomiczny (standalone), a drugi nieautonomiczny (non-standalone). Nieautonomiczny polega na unowocześnianiu sieci z 4G do 5G. Dzieje się to w bardziej organiczny sposób – po prostu sprzęt jest odpowiednio modernizowany. W niektórych wypadkach chodzi tylko o aktualizację oprogramowania. Poziom mocy się nie zmienia, anteny i częstotliwości pozostają takie same. Pojawia się tylko możliwość obsługi 5G. Drugi model wdraża 5G w konfiguracji autonomicznej, co oznacza, że radio 5G jest kontrolowane przez rdzeń 5G, bez radia lub rdzenia 4G. Samodzielna sieć 5G ma miejsce w istniejących pasmach widma, ale niektóre lokalizacje są wdrażane także na nowych pasmach częstotliwości.

A jak 5G wpłynie na pojęcie inteligentnych miast (smart cities)?

Przede wszystkim należy zdefiniować, co rozumiemy przez pojęcie „smart city”. Kiedy Międzynarodowy Związek Telekomunikacyjny ONZ (ITU) zadał pytanie, czym jest inteligentne miasto, przeprowadzono ogólnoświatową ankietę i znaleziono ponad sto definicji. Następnie Związek stworzył własną.

Problem polega na tym, że każdy ma inne wyobrażenie, czym jest inteligentne miasto. Każde miasto ma inne wyzwania, więc i definicja zmienia się w zależności od tego, o jakim mieście mówimy. Mała miejscowość będzie miała inne wyzwania niż Warszawa czy Kraków. Nowy Jork stoi przed innymi wyzwaniami niż Los Angeles.

Małe społeczności będą mierzyć się z innymi problemami niż duże obszary metropolitalne. Zamiast więc pytać, czym jest inteligentne miasto, zapytajmy, jaki problem w mieście próbujemy rozwiązać. Które z dostępnych technologii pomogą rozwiązać ten problem? Może to Wi-Fi jest właściwym rozwiązaniem? Nie traktowałbym 5G jako rozwiązania każdego problemu. Myślę, że musimy zadać sobie pytanie, jaki problem staramy się rozwiązać, zanim zadamy pytanie, czy 5G stanowi rozwiązanie.

Jakie są największe zagrożenia związane z wdrożeniem 5G?

Istnieją obawy związane z 5G, ponieważ jest to zupełnie nowa technologia. Ludzie zwykle boją się nowych technologii. Kiedy na rynek trafiała każda kolejna generacja telefonów komórkowych, słyszeliśmy, że ludzie są zaniepokojeni, że boją się kwestii zdrowotnych. Jestem w branży wystarczająco długo i obserwuję to za każdym razem. Obawy dotyczące technologii sięgają ponad 100 lat wstecz – ludzie początkowo bali się oświetlenia elektrycznego i samej energii elektrycznej, technologii, która obecnie jest oczywistością. Musimy przyjrzeć się zatem nauce o 5G i elektromagnetycznych skutkach zdrowotnych (EMF). Wpływ PEM na organizm ludzki bada się od późnych lat pięćdziesiątych XX wieku.

Organizacje takie jak Międzynarodowa Komisja ds. Ochrony przed Promieniowaniem Niejonizującym (ICNIRP), Instytut Inżynierów Elektryków i Elektroników (IEEE) i wiele innych od dziesięcioleci zajmują się zakresem częstotliwości do 300 GHz. Jest to coś nowego dla konsumentów, ale jako technolog nie martwię się tym. Jedynym problemem jest bezpieczeństwo sieci 5G. Jeśli umieszczamy duże ilości danych w sieci 5G, to czy jest ona bezpieczna?

W rzeczywistości jest to ważniejsze niż pytanie o wpływ na zdrowie, ponieważ wiemy, że tematem zdrowia specjaliści zajmują się od lat. Bezpieczeństwo sieci zawsze ewoluuje i bardziej martwi mnie to, czy w sieci 5G występują zagrożenia i czy mogą wystąpić problemy spowodowane przez systemy krytyczne umieszczone w sieci 5G. Jeśli przyjmiemy, że 4G nie jest dobrą technologią do wdrażania koncepcji inteligentnego miasta (cokolwiek oznacza inteligentne miasto) i internetu rzeczy, to nie naraziliśmy jeszcze naszych systemów na ryzyko, ponieważ nie są one umieszczone w tych sieciach. Jednak gdy 5G umożliwi realizację tych sieci, konieczne jest zadanie pytanie o podstawowe kwestie bezpieczeństwa.

A jak w inteligentnym mieście mogłoby wyglądać takie naruszenie bezpieczeństwa?

Proszę sobie wyobrazić, że miasto wdraża kontrolę świateł ulicznych lub sygnalizacji świetlnej w sieci 5G. Co się stanie, jeśli ktoś byłby w stanie złamać tę sieć i zaczął wyłączać światła lub kontrolować ruch? Wszystkie światła świeciłyby na zielono i doszłoby do wielu wypadków. Ktoś mógłby włamać się do systemów kontroli wody, kamer policyjnych. Istnieje wiele potencjalnych zastosowań przemysłowego IoT i inteligentnego miasta, które mogłyby wykorzystywać 5G.

Powinniśmy więc zadać pytanie, czy są one wystarczająco bezpieczne. Oczywiście, jeśli uruchamiamy sieci w Wi-Fi lub Zigbee, także powinniśmy zwrócić uwagę na bezpieczeństwo. Nie ma znaczenia, jaka technologia jest używana. Jeśli miasta zaczną wdrażać bardziej przemysłowe technologie IoT i smart city w sieciach bezprzewodowych, zawsze musimy zadać pytanie: „Czy istnieje zagrożenie bezpieczeństwa?”.

Za każdym razem, gdy wdrażamy nową technologię, niezależnie od tego, czy jest to 5G, czy światłowód, powinniśmy zadać pytanie: „Jak ktoś mógłby zhakować tę sieć?”. I dokładnie tego typu pytania zadajemy sobie w organizacjach, w które jestem zaangażowany, takich jak IEEE Future Networking Initiative, projekt Global City Teams Challenge w amerykańskim National Institute of Standards and Technology oraz Wireless Communications Initiative w Joint Venture Silicon Valley.

David Witkowski – autor, doradca i strateg działający na styku samorządu i branży telekomunikacyjnej. Członek Radio Club of America oraz IEEE, założyciel i CEO Oku Solutions LLC oraz dyrektor wykonawczy inicjatywy komunikacji bezprzewodowej w Joint Venture Silicon Valley. Wiceprzewodniczący grupy roboczej ds. wdrażania w IEEE Future Networks, współprzewodniczący Global City Teams Challenge Wireless SuperCluster w NIST oraz doradca ekspercki w California Emerging Technology Fund.

Więcej informacji o działalności: www.okusolutions.com.