TrendSignals Finanse 2/22

Trudna sytuacja geopolityczna, wojna na Ukrainie, inflacja czy widmo kryzysu energetycznego i gospodarczego – te wszystkie czynniki potęgują poczucie braku stabilności, niepokoje. Konieczne są zmiany koncepcji z Business as Usual na Business as Unusual. Dlatego też w Raport TrendSignals Finance skupiliśmy się na trendach, które mogą wpierać te działania.

Według danych z Barometru Zaufania Instytutu Edelmana klienci „oczekują, że to biznes będzie czynnikiem ważnych zmian na świecie”. Aż 64 proc. badanych uważa, że „firma może podejmować działania, które zarówno zwiększają zyski, jak i poprawiają warunki ekonomiczne i społeczne”. W tych labilnych czasach banki powinny zatem jeszcze mocniej koncentrować się na odpowiedzialności biznesu i konsekwencjach, jakie niosą za sobą ich decyzje.

Niezwykle ważna staje się dla instytucji finansowych koncentracja na człowieku (trend Dobrostan finansowy), niwelowanie nierówności (trend Neuroróżnorodność i Inkluzywność), czy budowanie biznesu opartego na wartościach i gospodarce społecznej (trend Gospodarka Społeczna).

Ważnym elementem odpowiedzialnej bankowości jest obecnie także edukacja, która może pomóc porozumieć się w coraz wyraźniej spolaryzowanym świecie (trend Polaryzacja). W tym numerze opisujemy szerzej wymienione trendy oraz wskazujemy, jak mogą one być adresowane przez branżę finansową.

Trendy: polaryzacja, dobrostan finansowy, umocnienie kobiet, gospodarka społeczna, neuroróżnorodność, inkluzywność.

Trend: Gospodarka społeczna

Narastające konflikty i rozwarstwienie społeczne, pandemia, wojna na Ukrainie generują coraz wyraźniejszą potrzebę poszukiwania i wdrażania rozwiązań zbudowanych na empatii i współodczuwaniu oraz wzrost znaczenia ekonomii społecznej. Konsumenci oczekują, aby firmy były uczciwe oraz miały pozytywny wpływ społeczny.

Gospodarka społeczna nawiązuje do budowania i wzmacniania innowacji na rzecz społeczności (także tych zagrożonych wykluczeniem społecznym) poprzez wypracowanie odpowiedniego systemu wsparcia i regulacji. Wyróżniającą cechą ekonomii społecznej jest skupienie się na zrównoważonych i integracyjnych praktykach gospodarczych mi.n. poprzez zaspokajanie pojawiających się potrzeb społecznych, zarządzanie partycypacyjne i demokratyczne.

Działania podejmowane w odpowiedzi na pandemię, a potem wojnę otworzyły pokazały, że współpraca i działania na rzecz społeczności zaczęły wpisywać się w strategie marek. Wykształciły się nowe wzorce zachowań, z dużym potencjałem do ich utrwalania w kolejnych miesiącach.

Dodatkowo wraz z wzrostem gospodarki społecznej wzmaga się dyskusja o dominacji PKB, który nie jest wymiernym miernikiem rozwoju, szczególnie tego zrównoważonego. Celem życia jest bowiem coś poza konsumpcją. Do pomiaru powinno się stosować zatem szersze wskaźniki włączające np. dostęp do edukacji, służby zdrowia, zadowolenie z życia etc. Coraz większa liczba ekspertów wzywa firmy nastawione na zysk, aby przemyślały swoje modele biznesowe, aby uwzględniać „potrójny wynik finansowy” tworzący wartość społeczną i środowiskową, jednocześnie dbając o ekonomiczne wskaźniki.

Na koniec grudnia 2021 roku Komisja Europejska ustanowiła Social Economy Action Plan, który ma na celu rozwój europejskiej gospodarki społecznej z wykorzystaniem potencjału gospodarczego, tworzeniem miejsc pracy, a także działaniami na rzecz włączania społecznego oraz transformacji ekologicznej i cyfrowej.

Trend: Gospodarka społeczna: So what?

Modele biznesowe przechodzą największą od kilkudziesięciu lat transformację. Redefiniowana jest też sama rola organizacji w społeczeństwie, a ostatnie miesiące tylko przyspieszyły te zmiany. Zwrócenie się w kierunku wspólnego dobra i wpływu społecznego może pomóc firmom i organizacjom budować strategie dla świata, w którym zmiany (jak pokazała m.in. pandemia i wojna) są nieodłączną częścią funkcjonowania. Pojawiające się trendy gospodarcze, takie jak gospodarka o obiegu zamkniętym (dotykająca kwestii ekologicznych), gospodarka sprzyjająca włączeniu społecznemu oraz ekonomia dzielenia (sharing economy) są wyraźnie częścią tego podejścia.

W badaniach „Do Something Strategic” aż 67 proc. przedstawicieli generacji Z deklaruje, że przestałoby kupować produkt czy usługę firmy, która nie działałaby w zgodzie z wyznawanymi przez nich wartościami. Rozwiązania i wartości bazujące na założeniach gospodarki społecznej powinny być zatem nie tylko dodatkim, a być osadzane w rdzeniu modelu biznesowego firmy.

Idee gospodarki społecznej to jednak nie tylko działania kierowane do konsumentów. To także zmiany wewnętrznej struktury i redefinicja często przestarzałych procesów, do stworzenia środowiska, które promuje innowacje i eksperymenty społeczne oraz pomaga w rozwijaniu najbardziej obiecujących praktyk i ich internacjonalizacji w organizacji dla wspólnego dobra.

Trend: Neuroróżnorodność

Neuroróżnorodność to trend, który wskazuje na istotność wspierania aktywności, włączania w działania czy projektowania usług i miejsc pracy dla osób neuroróżnorodnych. Samo pojęcie neuroróżnorodności oznacza różnorodność funkcjonowania naszych mózgów i umysłów oraz nieustanną zmienność tego, w jaki sposób poznajemy świat, myślimy, procesujemy informacje i wchodzimy w relację z innymi (czyli zmienność tzw. neuropoznawczego funkcjonowania). 1 na 7 (15%) osób różni się neurologicznie od
większości populacji.

Różnice te obejmują takie stany jak spektrum autyzmu — np. zespół deficytu uwagi (nadpobudliwość), dysleksję, dyskalkulię czy dyspraksję (trudności w koordynacji psychoruchowej).
Osoby neuroróżnorodne, czyli „neuroatypowe”, są grupą o dużym potencjale zawodowym, przy zapewnieniu sprzyjających warunków pracy także w bankowości. Fundacja na rzecz neuroróżnorodności a/typowi podkreśla, że trzeba zmienić sposób myślenia i postrzegania neuroróżnorodności, która nie jest chorobą, a po prostu inną formą postrzegania rzeczywistości. Wciąż jednak dużym wyzwaniem dla marek jest zapewnienie dobrego środowiska pracy dla osób neuroróżnorodnych. Pomóc może m.in. praca w mniejszych zespołach, minimalizacja liczby bodźców sensorycznych (wiele osób woli unikać mocnego światła, hałasu czy obecności zbyt wielu ludzi wokół siebie), możliwość wyciszenia, duża powtarzalność czynności.

Oprócz wyzwań na rynku pracy, niezmiernie ważnym aspektem jest kwestia UX oraz projektowania rozwiązań i usług dla neuroróżnorodnych konsumentów. Na znaczeniu zyskuje tu zatem inkluzywne projektowanie produktów i usług skoncentrowane na konsumencie i kierowaniu się jego doświadczeniami i potrzebami. Np. ciche godziny obowiązują już w punktach usługowych, m.in. w sklepach sieci Lidl Polska, ALDI Polska i Stokrotka. Dzięki nim osoby w spektrum autyzmu mogą zrobić zakupy w przyjaznych dla siebie warunkach w całym kraju, mogą liczyć też na spersonaliozowaną pomoc czy obsługę. Więcej w raporcie.

Pełna wersja raportu